THUỐC THANH NHIỆT
Theo
Y học cổ truyền, thuốc thanh nhiệt là những vị thuốc có tác dụng chủ yếu là
thanh giải lý nhiệt. Tính chất của vị thuốc thanh nhiệt là đắng hàn hoặc vị
ngọt hàn. Thuốc thanh nhiệt dùng trị các chứng sốt cao cấp tính hoặc sốt âm ỉ
kéo dài, khát nước sốt cao, co giật, hôn mê nói sảng hoặc sốt phát ban xuất
huyết do nhiễm khuẩn hoặc do nhiễm độc. Do giai đoạn bệnh và tính chất cùng
nguyên nhân gây sốt khác nhau nên thuốc thanh nhiệt cũng được chia thành nhiều
loại khác nhau như: thanh nhiệt tả hỏa, thanh nhiệt giải độc, thanh nhiệt lương
huyết, thanh nhiệt táo thấp, thanh nhiệt giải thử.
Theo
kết quả nghiên cứu của y học hiện đại thuốc thanh nhiệt giải độc có tác dụng
kháng khuẩn, chống viêm giải độc, tăng tính miễn dịch và sức đề kháng của cơ
thể, hạ sốt, giãn mạch, chống ngưng kết tiểu cầu, cường tim giảm đau.
Ví
dụ :
+
Hoàng liên, Hoàng cầm, Hoàng bá, Đại hoàng, Bồ công anh, Chi tử, Tri mẫu, Kim
ngân hoa, Liên kiều, Ngư tinh thảo . có tác dụng ức chế hoặc giết nhiều loại vi
khuẩn và có tác dụng hổ tương.
+
Liên kiều, Xuyên tâm liên, Bản lam căn có tác dụng đối với trực khuẩn mủ xanh.
Liên
kiều, Quán chúng, Tàm hưu, Đại thanh diệp, Bản lam căn, Hoàng liên, Hoàng cầm,
Ngư tinh thảo có tác dụng kháng độc tố.
+
Bạch đầu ông, Hoàng liên, Khổ sâm, Nha đảm tử có tác dụng kháng amip.
+
Bạch đầu ông, Khổ sâm diệt trùng roi.
+
Thanh hao tố có tác dụng mạnh với nguyên trùng sốt rét.
+
Hoàng liên, Hoàng bá, Hoàng cầm, Kim ngân hoa, Ngư tinh thảo, Xuyên tâm liên,
Bạch hoa xà thiệt thảo, Sơn đầu căn, Đại thanh diệp, Dã cúc hoa. làm tăng tác
dụng thực bào của tế bào.
+
Hoàng liên kích thích cơ thể tăng thêm kháng thể.
+
Nhân trần, Đại hoàng, Thủy bồn thảo, Liên kiều, Kim ngân hoa, Long đởm thảo,
Sơn chi,, Bại tương thảo có tác dụng bảo vệ tế bào gan,chống thoái mỡ, chống thoái
hóa mỡ, kích thích tế bào gan tái sinh, hạ thấp transaminasa huyết thanh, kích
thích tổng hợp albumin.
+
Đại hoàng, Nhân trần, Chi tử có tác dụng lợi mật.
+
Tê giác, Ngưu hoàng, Huyền sâm, Tử thảo, Liên tử tâm, Liên kiều, Hạ khô thảo có
tác dụng cường tim.
+
Hạ khô thảo, Hoàng liên, Hoàng bá, Hoàng cầm, Xạ can, Tử thảo có tác dụng lợi
tiểu.
+
Tri mẫu, Địa cốt bì có tác dụng hạ đường huyết.
Theo
báo cáo của Trần khắc Chân nhiều vị thuốc thanh nhiệt cũng được dùng trị ung
thư có hiệu quả như :
- Bán chi
liên trị ung thư phổi nguyên phát.
- Sơn đậu
căn trị ung thư bàng quang.
- Bạch
hoa xà thiệt thảo trị ung thư hạch.
- Bán chi
liên, Bạch hoa xà thiệt thảo, Sơn đậu căn, Ý dĩ nhân trị ung thư ruột.
- Sơn đậu
căn, Đan sâm, Bán chi liên trị ung thư gan.
- Kim
ngân hoa, Sơn đậu căn trị ung thư mũi họng.
- Hoàng
dược tử trị ung thư tuyến giáp.
- Bồ công
anh, Bán chi liên, Sơn tử cô, Thiên đông trị ung thư vú.
- Thổ
phục linh, Ý dĩ nhân trị ung thư tử cung.
- Bán chi
liên, Bạch hoa xà thiệt thảo, Sơn đậu căn, Hoàng dược trị ung thư thực
quản.
- Đại
hoàng, Thường sơn trị ung thư sắc tố.
THUỐC THANH NHIỆT TẢ HỎA
Thuốc
thanh nhiệt tả hỏa có tác dụng thanh giải lý nhiệt, tức là tác dụng tiêu viêm,
kháng khuẩn, giải nhiệt, an thần dùng chữa bệnh nhiễm cấp tính sốt cao, khát
nước, mê man nói sảng, nước tiểu vàng đậm ít, rêu lưỡi vàng ráo, mạch hồng sác
thực.