THUỐC PHÁT TÁN PHONG THẤP
Thuốc
trị phong thấp là những loại thuốc dùng trị các chứng đau thấp do phong hàn
thấp tý, nhiệt tý bao gồm các bệnh về cơ khớp như thấp khớp, viêm đa khớp dạng
thấp, viêm khớp mủ, thoái hóa khớp cùng các loại đau cơ khớp khác có nguyên
nhân bệnh lý hoặc chưa rõ nguyên nhân. Thuốc có tác dụng chủ yếu là chỉ thống
(giảm đau), thư cân (làm cho cơ khớp co duỗi dễ dàng) thông lạc hoặc bổ can
thận, cường gân cốt.
Theo
Y học cổ truyền chỉ định của thuốc trị phong thấp là các chứng phong hàn thấp
tý, gân cốt đau nhức, cơ khớp co duỗi khó, lưng gối nhức mỏi, chân tay yếu, tê
dại hoặc bán thân bất toại (liệt nửa người).
Thuốc
trị phong thấp có thể chia làm 3 loại dưới đây:
- Thuốc
giảm đau đối với chứng phong hàn thấp tý như: Độc hoạt, Uy linh tiên,
Phòng kỷ, Tần giao, Tùng tiết, Tầm sa.
- Thuốc
thư cân hoạt lạc, dùng trị các chứng tý có triệu chứng gân cốt cơ khớp co
rút, chân tay co duỗi khó khăn, hoặc chân tay tê dại, bán thân bất toại,
yếu liệt như: Mộc qua, Hy thiêm thảo, Lạc thạch đằng, Thiên niên kiện,
Thân cân thảo, Hải phong đằng, Hải đồng bì, Bạch hoa xà, Ô tiêu xà.
- Thuốc
trừ phong thấp, làm mạnh gân xương như Ngũ gia bì, Tang ký sinh, Hổ cốt.
Dùng
thuốc trị phong thấp cần tùy theo nguyên nhân, tính chất vị trí của bệnh mà
chọn thuốc phối hợp để đạt hiệu quả điều trị cao như :
- Nếu
bệnh ở biểu, ở phần trên hoặc phong thắng cần phối hợp các loại thuốc khu
phong giải biểu như: Khương hoạt, Phòng phong, Quế chi, Bạch chỉ, Tế tân.
- Nếu
thấp thắng (trước tý) cần phối hợp thuốc trừ táo thấp như: Ý dĩ nhân, Mộc
thông, Tỳ giải, Thương truật.
- Nếu là
chứng hàn thấp tý phối hợp với các thuốc ôn kinh tán hàn chỉ thống như: Ô
đầu, Phụ tử, Nhục quế.
- Nếu là
nhiệt tý cần phối hợp với thuốc thanh nhiệt như: Thạch cao, Tri mẫu, Hoàng
bá, Hoàng cầm, Liên kiều.
- Nếu là
huyết ngưng khí trệ, dùng thêm thuốc hoạt huyết thông lạc như: Xuyên
khung, Ngưu tất, Khương hoàng, Nhũ hương, Một dược.
- Nếu là
bệnh lâu ngày khí huyết bất túc dùng thêm thuốc bổ khí, dưỡng huyết như
Hoàng kỳ, Bạch thược, Đương qui, Kê huyết đằng, Nhân sâm, Bạch truật.
- Nếu là
Can thận hư tổn lưng đau gối mỏi dùng thêm Đỗ trọng ,Tục đoạn, Dâm dương
hoắc, Ba kích thiên, Cốt toái bổ, Bổ cốt chi để bổ can thận.
Kết
quả nghiên cứu dược lý hiện đại chứng minh thuốc có những tác dụng sau:
- Kháng viêm
như Độc hoạt, Tần giao, Ngũ gia bì, Phòng kỷ, Mộc qua, Hổ cốt.
- Giảm
đau như: Tần giao, Độc hoạt, Hán phòng kỷ, Ngũ gia bì, Hổ cốt.
- Các tác
dụng khác như: Tần giao, Phòng kỷ giải nhiệt.
Tần
giao, Thích Ngũ gia bì, Hổ cốt . có tác dụng an thần.