VƯƠNG BẤT LƯU HÀNH
Tên
thuốc: Semen Vaccariae
Tên khoa học: Vaccaria
pyramidala Medie
Họ Cẩm Chướng (Caryophyllaceae)
Bộ phận dùng: quả. Quả bằng
chiếc khuy áo con (0,5cm) đen, có nhiều đốm nhỏ.
Quả mẩy, hạt đều đen, rắn chắc, không xốp mọt là tốt.
Thường dùng quả cây Mua (Melasloma Can didum D. Don,
họ Mua); Có người dùng quả Trâu cổ (Ficuspimula L, họ Dâu tằm) để thay thế.
Thành
phần hoá học: chứa Saponin, Lacotstic...
Tính
vị: vị ngọt, hơi
đắng, tính bình.
Quy
kinh: Vào kinh Can và Vị.
Tác
dụng: thông kinh, hành
huyết, dễ đẻ, giảm đau.
Chủ
trị: trị nhọt mụn đinh
độc sưng nhức, đàn bà khó đẻ, kinh nguyệt không đều, ít sữa.
-
Rối loạn kinh nguyệt do huyết ứ hoặc mất kinh do huyết trệ: Dùng Vương bất lưu
hành với Ðương qui, Xuyên khung, Hồng hoa và ích mẫu.
-
Thiếu sữa sau đẻ. Dùng Vương bất lưu hành với Xuyên sơn giáp và Thông thảo. Nếu
khí huyết hư, thêm Hoàng kỳ và Ðương qui.
-
Viêm vú có sưng và đau vú: Dùng Vương bất lưu hành với Bồ công anh, Kim ngân
hoa và Qua lâu.
Liều
dùng: Ngày dùng 4 - 12g.
Cách
bào chế:
Theo
Trung Y:
-
Bổ làm đôi, phơi nắng nhẹ, cho rơi hết hột, nạo bỏ vỏ ngoài mà dùng.
-
Bỏ tạp chất, sao cho nứt thành mảng trắng, khô độ 7/10 lấy ra để nguội.
Theo
kinh nghiệm Việt Nam: Bổ đôi, cạo bỏ hạt (nếu còn). Lúc bốc thuốc thang giã dập
(thường dùng).
Có
thể giã dập, tẩm rượu, sao qua (hành huyết).
Bảo
quản: để nơi khô ráo,
thoáng gió.
Kiêng
kỵ: không có ứ trệ, ra
máu nhiều, có thai thì không nên dùng.