MIẾT GIÁP
Tên
thuốc: Carapax Trionycis
Tên
khoa học: Carapax Amydae
Tên
khác: Mai Cua Đinh.
Bộ
phận dùng: mai (mu ở trên).
Mai
cua đinh núi (Trionyx steindachneri) có gai trên lưng tốt hơn mai Cua đinh nước
(Trionyx senensis), đều thuộc Họ Trionycidae.
Mai
mầu xanh lục, giữa xương sống có 8 đôi sườn quanh rìa nhiều yếm, khô, sạch
thịt, không hôi, không vụn nát, nặng được trên 250g là tốt.
Tính
vị: vị mặn, tính bình.
Quy
kinh: : Vào kinh
Can, Tỳ, Phế.
Tác
dụng: bổ âm, trừ nhiệt,
trừ nóng âm ỉ trong xương, trụy thai.
Chủ
trị: tích huyết sinh
băng, trị u nHọt đau tức; trĩ sang, sỏi sạn, trị kinh giản.
-
Can phong nội động, bệnh có sốt giai đoạn cuối, phần âm và tân dịch bị hao tổn
hoặc gân cơ không được nuôi dưỡng biểu hiện run tay, chuột rút và co giật, mạch
Tế Sác, lưỡi khô, rêu lưỡi ít: Miết giáp hợp với Mẫu lệ, Thục địa, A giao và
Bạch thược.
.
Phần âm và tân dịch hư hao ở giai đoạn cuối của bệnh có sốt biểu hiện sốt về
đêm, buổi sáng sốt hạ, không ra mồ hôi, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi ít: Miết giáp
hợp với Thanh hao và Mẫu đơn bì trong bài Thanh Hao Miết Giáp Thang.
.
Âm hư nội nhiệt biểu hiện sốt về chiều và ra mồ hôi trộm: Miết giáp hợp với
Ngân sài hồ và Ðịa cốt bì.
-
Sốt rét mạn tính kèm với vô kinh biểu hiện đau và cứng nghi bệnh, khối cứng
chắc ở vùng bụng và thượng vị: Miết giáp phối hợp với Tam lăng, Nga truật, Mẫu
đơn bì và Ðại hoàng.
Liều
dùng: Ngày dùng 12 - 16g.
Cách Bào
chế:
Theo
Trung Y: Lấy một phần rượu bỏ vào hai phần tro bếp ngâm rồi gạn lấy nước trong,
bỏ miết giáp vào ngâm một đêm rồi nấu cho nhừ (Bản Thảo Cương Mục).
Ngâm
nước, rửa sạch thịt da, phơi khô, dùng cát nóng sao vàng. Tẩm giấm (10kg dược
liệu dùng 3kg giấm), rửa qua, phơi khô.
Theo
kinh nghiệm Việt Nam: Trước hết cần làm sạch màng và thịt bằng các cách sau
đây:
Luộc
sôi 1 - 2 giờ (có người cho luộc làm mất chất). Ngâm nước phèn một đêm (lkg
dược liệu dùng 20g phèn, đổ ngập nước, quấy cho tan) (cách này thường dùng tại
Viện Đông y).
Ngâm
nước vôi loãng (1kg dược liệu 20g vôi sống) 3 ngày, mỗi ngày thay nước 1 - 2
lần.
Sau
khi ngâm, dùng bàn chải tre đánh sạch thịt màng tự nó sẽ rời ra từng mảng; rửa
sạch, để ráo, tẩm nước gừng, để khô. Dùng cát nóng sao vàng, lại tẩm với giấm,
để khô, rủa qua, sấy nhẹ hoặc phơi khô. Giã dập dùng vào thuốc thang.
Không
nên để cả cái mai mà nướng trực tiếp lên than hồng (như nhiều nơi vẫn làm) rồi
nhúng vào chậu giấm (3 lần) vì như vậy bị cháy và kém phẩm chất, hao nhiều.
Bảo
quản: để nơi khô ráo
thỉnh thoảng đem phơi vì dễ bị sâu bọ ăn.
Kiêng
kỵ: âm hư, dạ dày yếu,
hay tiêu chảy và đàn bà có thai, hay nôn mửa thì không nên dùng.