THUỐC TIÊU ÐẠO
I.Thuốc Tiêu thực:
Thuốc
tiêu thực là loại thuốc dùng để tiêu trừ thực tích ở trung tiêu. Vì thực tích
có thể do nhiều nguyên nhân gây ra và cũng có thể là nguyên nhân gây nên nhiều
trạng thái bệnh lý khác nên thường được dùng kết hợp tùy theo tình hình bệnh.
Thực
tích là bệnh lý ở trung tiêu do Tỳ vị khí trệ nên thường phối hợp với thuốc
kiện tỳ hành khí, để hành trệ tiêu thực. Trường hợp do thực tích sinh nhiệt
sinh nhiệt cần phối hợp với thuốc đắng hàn để thanh nhiệt đạo trệ, trường hợp
thực tích khí trệ sinh thấp cần kết hợp với thuốc phương hương hóa thấp, trường
hợp thực tích do tỳ vị hư hàn cần ôn trung kiện tỳ để tiêu tích.
Kết
quả nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy thuốc tiêu thực có những tác dụng sau
đây:
- Tác
dụng đối với cơ trơn: Thần khúc, Sơn tra, Kê nội kim đều có tác dụng tăng
nhu động ruột dạ dày, tăng tiết dịch tiêu hóa, Mạch nha làm giảm men
transaminasa. Thần khúc ức chế sự lên men của ruột làm giảm đầy bụng.
- Aûnh
hưởng đến chức năng tim: Sơn tra với tác dụng giãn mạch, tăng lưu lượng máu
của động mạch vành. Thuốc còn làm giảm rối loạn nhịp tim và rung thất nhĩ.
- Tác
dụng đối với mạch máu: Sơn tra với tác dụng giãn mạch làm giảm sức cản
ngoại vi, hạ mỡ trong máu, chống dược xơ mỡ mạch hạ huyết áp và lipid
huyết. La bạc tử có tác dụng hạ huyết áp và trị đưọc chứng cao huyết áp.
- Tác
dụng kháng khuẩn: Sơn tra ức chế trực khuẩn lî và trực khuẩn mủ xanh. La
bạc tử ức chế liên cầu, tụ cầu khuẩn, phế cầu khuẩn, trực khuẩn đại tràng,
nấm ngoài da.
II.Thuốc xổ lãi
Trong
bài giới thiệu một số thuốc xổ lãi thường dùng và được ghi nhiều trong sách
dược cổ truyền.
Thuốc
xổ lãi Y học cổ truyền gọi là thuốc trục trùng, vừa có tác dụng trục trùng,
tiêu tích giảm đau. Thuốc phần lớn qui kinh Tỳ, Vị, Đại tràng thường dùng xổ
lãi kim, lãi đũa, lãi móc và sán. Thuốc xổ lãi phần lớn có độc, dùng phải hết
sức thận trọng, không nên dùng cho người già hư yếu, phụ nữ có thai.
Theo
kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại, ngoài tác dụng xổ lãi, một số thuốc có tác
dụng khác tốt như :
- Tỏi có
tác dụng hạ lipid máu, trị amip, trùng roi, kháng khuẩn, nấm, chống ung
thư (giảm tỷ lệ ung thư bao tử), tăng miễn dịch.
- Binh
lang tăng tiết nước bọt, giãn mạch, giảm nhịp tim, hạ áp.
- Vỏ xoan, Binh lang, Sử quân tử đều có tác dụng chống nấm ngoài da.