NGŨ BỘI TỬ
( Bầu Bí )
Tên
thuốc: Galla sinensis.
Tên
khoa học: Schiechtemdabia
sinensis Bell.
Bộ
phận dùng: túi. Túi khô cứng,
nâu xám, không nát là tốt.
Túi
này do con sâu Ngũ bội tử (Schlechtendalia chinensis Bell) gây ra trên những
cuống lá và cành của cây muối (Rhus semialata Murray), họ Đào lộn hột
(Anacardiaceae).
Tính
vị: vị chua,
chát tính bình.
Quy
kinh: vào kinh Phế,
Thận và Đại trường.
Tác
dụng: liễm Phế, giáng
hoả, chỉ huyết, sáp tràng.
Chủ
trị: trị ho do Phế
hư, trị lỵ lâu ngày, chảy máu, trị lở loét.
Liều
dùng: Ngày dùng 2 - 8g.
Theo
Tây y: trị tiêu lỏng, khí hư
+
Bột: ngày uống 0,5 - 2g
+
Sắc: 2% (uống trong ngày 50ml đến 100ml)
+
Cồn: ngày uống 4 - 12g
Kiêng
ky: có thực tà, do
ngoại cảm, tả lỵ do thấp nhiệt thì không nên dùng.
Cách
bào chế:
Theo
Trung Y: Thu hái về nấu cho chết những thứ sâm bám ở trong, phơi khô. Khi dùng
đập nát.
Theo
kinh nghiệm Việt Nam: Đập nát ra dùng. Hoặc tán bột, thêm hồ làm viên bằng hạt
đậu xanh. Ngày uống 15 - 20 viên (trị tả lỵ).
Bảo
quản: Chỉ cần tránh làm
vụn nát.