TẠO GIÁC
( Quả Bồ Kết )
Tên
khoa học: gleditschia
australis Hemsl
Họ
Vang (Caesalpiniaceae).
Bộ
phận dùng: quả (bỏ hột). Quả
chín khô, chắc cứng, thịt dày, không sâu mọt là tốt.
Thành
phần hoá học: có chất Saponin khoảng 10%.
Tính
vị: vị cay, mặn,
tính ôn.
Quy
kinh: Vào kinh Phế
và Đại trường.
Tác
dụng: thông khiếu, tiêu
đờm, trừ phong, nhuyễn kiên.
Chủ
trị: trúng phong, cấm
khẩu, trị đờm suyễn, đau cổ, họng nghẹn.
Liều
dùng: Ngày dùng 8 - 6g.
Cách
bào chế:
Theo
Trung Y: Ngâm nước một đêm, cạo sạch vỏ ngoài, tẩm mỡ sữa nướng đi nướng lại
cho thấu, bỏ hột (cứ một lạng Tạo giác dùng 5 đồng cân mỡ) (Lôi Công Bào Chích
Luận).
Tẩm
mật nướng: có khi tẩm mỡ sữa vắt lấy nước, có khi đốt cháy tuỳ từng trường hợp.
Theo
kinh nghiệm Việt Nam: Tẩm nước cho mềm, bỏ vỏ đen ở ngoài, tước bỏ hai sống, bỏ
hột sấy khô. Sau đó có thể sao qua, hoặc lùi trong tro nóng cho giòn rồi tán
bột làm hoàn tán, hay làm viên đạn để làm cho trung tiện.
Có
thể ngâm rượu trắng (1/4) để ngậm trị răng.
Bẻ
ra, cho vào lò than đốt, lấy khói để tẩy uế, chống lạnh.
Bảo
quản: dễ bị mọt, nếu chưa
bào chế thì chống mọt, năng phơi, tránh ẩm. Bào chế rồi đậy kín.
Kiêng
ky: không phải thực tà
nguy cấp thì không nên dùng.