MẠCH LÝ Y HỌC CỔ
TRUYỀN
C- CÁC BỘ VỊ ĐỂ CHẨN MẠCH
Hiện nay, đa số các thầy thuốc chọn cách xem mạch theo
học thuyết của Lý Đông Viên như sau:
|
TAY PHẢI
|
TAY TRÁI
|
THỐN
|
Phế
Đại Trường
|
Tâm Tiểu
Trường
|
QUAN
|
Tỳ
Vị
|
Can
Đởm
|
XÍCH
|
Mệnh Môn Tam Tiêu
|
Thận Bàng
Quang
|
Sự Liên Hệ Giữa Các Bộ Vị Mạch
Dựa theo đặc tính sinh khắc của Ngũ Hành, áp dụng vào
cách phân định bộ vị của mạch và tạng phủ theo Lý Đông Viên, ta có:
+ Tương Sinh:
Thận Thủy (bộ xích tay trái) sinh Can Mộc (Quan), Mộc
sinh Hỏa (Thốn) và Hỏa (Mệnh Môn - xích bên phải) sinh Tỳ Thổ (Quan), Tỳ Thổ
sinh Phế Kim (Thốn).
|
TAY
TRÁI
|
TAY
PHẢI
|
THỐN
|
Tâm
Hỏa
|
Phế
Kim
|
QUAN
|
Can
Mộc
|
Tỳ
Thổ
|
XÍCH
|
Thận
Thủy
|
Mệnh
Môn (Hỏa)
|
+ Tương Khắc:
Nhìn vào hàng ngang, giữa 2 tay phải và trái, và
giữa các bộ vị cùng tên, ta thấy có sự tương khắc: Tâm Hỏa khắc Phế Kim, Can
Mộc khắc Tỳ Thổ, Thận Thủy khắc Mệnh Môn Hỏa.
|
TAY
TRÁI
|
TAY
PHẢI
|
THỐN
|
Tâm
Hỏa
|
Phế
Kim
|
QUAN
|
Can
Mộc
|
Tỳ
Thổ
|
XÍCH
|
Thận
Thủy
|
Mệnh
Môn Hỏa
|
Nếu nhìn chéo sẽ thấy: Phế Kim khắc Can Mộc, Tỳ Thổ khắc
Thận Thủy và như vậy sẽ có 1 vòng liên hợp tương khắc như sau:
Tâm Hỏa khắc Phế Kim, Phế Kim khắc Can Mộc, Can Mộc khắc
Tỳ Thổ, Tỳ Thổ khắc Thận Thủy, Thận Thủy khắc Mệnh Môn Hỏa, và vòng tương khắc
cứ như vậy mà tiếp diễn.
Có lẽ vì vậy mà hình thái định vị này đươc nhiều
người chú ý và chấp nhận.