CHỈ TRUẬT HOÀN

CHỈ TRUẬT HOÀN

( Kim quĩ yếu lược )

Thành phần:

1. Chỉ thực ( sao lúa mạch ) 40g
2. Bạch truật 80g

Cách dùng: Tất cả tán bột mịn làm hoàn với hồ cơm đun khô bao lá sen. Mỗi lần uống 8 - 12g với nước sôi nguội.

Tác dụng: Kiện tỳ tiêu tích.

Giải thích bài thuốc:

• Bạch truật có tác dụng kiện tỳ trừ thấp là chủ dược.
• Chỉ thực giáng khí hóa thấp tiêu tích.
• Lá sen bao cơm nung có tác dụng kiện tỳ vị.

Trong bài thuốc vị Bạch truật lượng gấp đôi, Chỉ thực nên tác dụng chủ yếu là kiện tỳ để tiêu tích. Trường hợp tích nặng, người khỏe có thể gia lượng Chỉ thực.

Ứng dụng lâm sàng:

1. Bài này gia Thần khúc, Mạch nha để tăng cường tiêu thực đạo trệ, gọi là bài " KHÚC MẠCH CHỈ TRUẬT HOÀN" ( Y học chính truyền) để trị chứng ăn nhiều, bụng đầy tức khó chịu.
2. Nếu bài thuốc gia Bán hạ, Quất bì gọi là bài "QUẤT BÁN CHÆ TRUẬT HOÀN" ( Y học nhập môn) để trị chứng Tỳ hư đàm tích, ăn uống không tiêu, khí trệ đầy tức.
3. Nếu bài thuốc gia Mộc hương, Sa nhân gọi là bài " HƯƠNG SA CHỈ TRUẬT HOÀN" ( Nhiếp sinh bí phẩu). Trị chứng ăn uống không tiêu, khí trệ bụng đầy.

Phụ phương:

CHỈ TRUẬT THANG

( Kim quĩ yếu lược)

Thành phần:

1. Chỉ thực 7 quả
2. Bạch truật 2 lạng

( theo liều lượng của sách Kim quĩ yếu lược, sau đó dùng 1 lạng hiện dùng 12g).

Bài này cơ bản giống bài " CHỈ TRUẬT HOÀN", nhưng liều lượng Chỉ thực gấp đôi Bạch truật.

Theo kết quả của dược lý thực nghiệm hiện đại, Chỉ thực có tác dụng tăng co bóp của dạ dày, đại tràng nên khi chữa sỏi mật, sa dạ dày, sa tử cung có tác dụng tốt hơn bài " Chỉ truật hoàn".

CHỈ THỰC ĐẠO TRỆ HOÀN

( Nội ngoại thương biện hoặc luận)

Thành phần:

1. Đại hoàng 40g
2. Chỉ thực ( sao mạch) 20g
3. Thần khúc ( sao ) 20g
4. Bạch linh 12g
5. Hoàng cầm 12g
6. Hoàng liên 12g
7. Bạch truật 12g
8. Trạch tả 8g

Cách dùng: tất cả tán bột mịn làm hoàn, mỗi lần uống 8 - 16g với nước sôi nguội hoặc làm thang sắc uống.

Tác dụng: tiêu tích đạo trệ, thanh lợi thấp nhiệt.

Chủ trị: kiết lî tiêu chảy, bụng đau mót rặn hoặc đại tiện bón, tiểu tiện ít đỏ, lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch thực.

MỘC HƯƠNG BINH LANG HOÀN

( Nhu môn sự thân )

Thành phần:

1. Mộc hương 40g
2. Binh lang 40g
3. Thanh trần bì 40g
4. Nga truật 40g
5. Hoàng liên 40g
6. Hoàng bá 120g
7. Đại hoàng 120g
8. Hương phụ ( sao) 160g
9. Khiên ngưu 160g

( Bài thuốc của Chu đan Khê có thêm Chỉ xác )

Cách dùng: Tất cả tán bột mịn làm hoàn nhỏ, mỗi lần uống 8 - 12g với nước sôi ấm hoặc nước Gừng tươi lúc đói, ngày 2 - 3 lần. Có thể làm thuốc thang sắc uống, tùy bệnh lý gia giảm.

Tác dụng: hành khí đạo trệ, tả nhiệt thông tiện.

Chủ trị: dùng chữa các chứng bụng đầy đau, đại tiện táo bón, xích bạch lî, đau bụng, mót rặn.