CHU
SA
(Thần Sa)
Tên
thuốc: Cinnabar
Tên khoa học: Cinnabaris
Chu sa và Thần sa là một thứ. Chu sa thường ở thể bột,
Thần sa thường ở thể cục thành từng khối óng ánh. Bóp bằng tay thì tay không bị
bắt màu đỏ, hoặc nghiền cục vỡ nát không có tạp chất (hạt cát trắng hay đen là
tốt).
Tính vị: vị ngọt, tính hơi hàn.
Quy kinh: Vào kinh Tâm .
Tác
dụng: thuốc an thần, định
phách
Chủ
trị: trấn kinh, an thần,
trị kinh sợ, hồi hộp.
Liều
dùng: Ngày dùng 1g
chia làm 3 lần uống
Cách
bào chế:
Theo
Trung Y: Lấy nguyên Chu sa, dùng đá nam châm hút hết mùn sắt, đổ vào cối
xay đá cho vào ít nước mà xay nhỏ biến, cho vào chậu đổ nhiều nước
vào quấy lên, sang ngay sang chậu khác; cặn đựng lại thì lại xay và lóng
như trên - làm như vậy đến khi không còn tán được nữa thì thôi. Nước lóng được
để yên cho bột Chu sa lắng xuống, gạn bỏ hết nước trong, lấy giấy bịt kín miệng
chậu, mang phơi nắng cho bốc hơi nước cho đến khô.
Theo
kinh nghiệm Việt Nam: Mài Thần sa hay tán Chu sa trong cối chày bằng sứ có ít
nước mưa hay nước cất, để lắng một lúc, thấy có màng nổi lên thì vớt bỏ đi, lại
quấy nhẹ lên, đồng thời gạn lấy nước đỏ. Làm như vậy nhiều lần đến khi nước
không còn đỏ nữa thì thôi. Cặn còn lại là một thứ sắc đen thì bỏ đi. Nước gạn
được thì để yên cho lắng, chắt bỏ nước trong, lấy vải thưa bịt lại, phơi âm
Can cho đến khô.
Ghi
chú:
Dùng
Chu sa hay Thần sa để uống nhất thiết phải thuỷ phi, bỏ hết chất đen lẫn lộn
trong thuốc. Chất đen này không uống được và chỉ dùng ngoài trị ghẻ lở.
Chu
sa và Thần sa kỵ sức nóng nên phải mài, tán với nước, nếu không thuỷ ngân sẽ bị
giải phóng gây độc và làm mất tác dụng của thuốc.
Bảo
quản: để nơi khô ráo,
mát, kín, tránh ánh sáng, sức nóng và không khí. Thuốc độc bảng B.
Kiêng
ky: không phải thực
nhiệt thì không nên dùng.